Przywrócenie ekosystemów świata stało się poważnym wyzwaniem, które wymaga dekarbonizacji gospodarki i przejścia na społeczeństwo zelektryfikowane

5 czerwca to data zaznaczona na zielono w wielu kalendarzach na całym świecie. Nie bez powodu ten dzień obchodzony jest jako Światowy Dzień Środowiska, promowany przez Organizację Narodów Zjednoczonych, a w tym roku organizowany przez Pakistan. Jednak poza symbolicznym znaczeniem tej daty, która dołącza do wielu innych, które mogą znaleźć się w naszym kalendarzu, ma ona wyjątkowe tło i szansę; po dekadach, w których porozumienia w sprawie redukcji wpływu na klimat zdawały się nie osiągnąć konsensusu, w ostatnich latach krajobraz społeczny i polityczny przesunął się w kierunku większego zaangażowania w dekarbonizację gospodarki. Staje się to wielką nadzieją dla ochrony ekosystemów planety, które są pod ogromną presją stale rosnącej aktywności człowieka i populacji.

Zanim jednak skupimy się na możliwych rozwiązaniach i przeanalizujemy, co zmieniło się w ciągu ostatniej dekady, musimy na chwilę się zatrzymać i podkreślić wyjaśnienia i dane naukowe, które dowodzą, że nasza planeta stoi w obliczu realnego kryzysu klimatycznego i potwierdzają, że musimy działać na rzecz całkowitej dekarbonizacji. A jednak wciąż istnieją przeciwnicy tej rzeczywistości:

1. Stężenie gazów cieplarnianych w atmosferze Ziemi jest bezpośrednio związane ze średnią globalną temperaturą Ziemi.
2. Stężenie to stale rośnie od czasów rewolucji przemysłowej, a wraz z nią wzrasta również temperatura planety.
3. Najbardziej rozpowszechnionym gazem cieplarnianym, stanowiącym około dwie trzecie wszystkich rodzajów gazów cieplarnianych, jest dwutlenek węgla (CO₂) powstające w wyniku spalania paliw kopalnych.

Te trzy czynniki z kolei doprowadziły do ​​pojawienia się niepokojących danych:

• Średnia temperatura na świecie wzrosła już o 1,1°C od czasów przedindustrialnych i może osiągnąć 4,8°C do końca stulecia, jeśli nie zostaną podjęte żadne działania.
• W latach 20.^teni 21^ul.w ciągu ostatnich stuleci średni poziom morza na świecie wzrósł o 19 cm w wyniku kurczenia siępokrywy lodowe i lodowce.
• Zasięg lodu morskiego na Arktyce zmniejszał się w każdej dekadzie od 1979 r., a jego utrata wyniosła 1,07 × 10⁶kilometrów²lodu co dziesięć lat.
• Szacuje się, że średni wzrost poziomu morza do roku 2065 wyniesie od 24 do 30 centymetrów, a do roku 2100 od 40 do 63 centymetrów w porównaniu z okresem odniesienia 1986–2005.
• Według WHO stwarza to szereg zagrożeń dla zdrowia, takich jak zwiększona śmiertelność z powodu ekstremalnie wysokich temperatur lub zmiana w rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych.

Zmiany klimatyczne: wyzwanie i wielka szansa dla społeczeństwa

Choć dane są jednoznaczne i przedstawiają złożony scenariusz, realna możliwość ewolucji naszego społeczeństwa w kierunku gospodarki dekarbonizowanej stanowi szansę środowiskową, społeczną i ekonomiczną. Rozważmy przykład Hiszpanii, która niedawno przedstawiła tzw. „Narodowy Zintegrowany Plan na rzecz Energii i Klimatu” (Zintegrowany Krajowy Plan Energii i Klimatulub PNIEC). Ta mapa drogowa pokazuje, jak zielona gospodarka mogłaby zapewnić 1 500 000 miejsc pracy w samej Hiszpanii do 2030 roku; to prawdziwy impuls, który będzie wymagał inwestycji w wysokości 241 miliardów euro w latach 2021–2030,80% z nich będzie pochodzić ze środków prywatnych, a pozostałe 20% będzie inwestycjami publicznymi.

Do tego stopnia, że ​​ta szansa ekonomiczna i społeczna doprowadziła w ostatnich latach do wdrożenia dużych zielonych projektów, które do tej pory wydawały się nie do pomyślenia, a które łączą w sobie receptę na sukces w wielu innych obszarach: ramy stabilności prawnej i politycznej w sektorze energetycznym oraz wspólne zaangażowanie sektora publicznego i prywatnego w jego rozwój.

Porozumienia takie jak to podpisane w 2015 roku przez 196 krajów w ramach Porozumienia Paryskiego (pomimo porzucenia jego głównego promotora, Stanów Zjednoczonych, po objęciu urzędu przez administrację Trumpa, i późniejszego ponownego włączenia do niego po objęciu Białego Domu przez Bidena), a także inicjatywy takie jak Europejski Zielony Ład, jedynie potwierdzają, że zobowiązanie do powstrzymania zmian klimatycznych jest nie tylko konieczne, ale także pilne i zdecydowane, a także stabilne dla prywatnych inwestycji. Do tego dochodzi społeczeństwo, które zinternalizowało problem klimatu i domaga się od swoich liderów szerszego i ambitniejszego planu działania. Sektor prywatny postrzega to jako okno możliwości z punktu widzenia biznesu i zatrudnienia.

Z drugiej strony, walka ze zmianami klimatu znalazła dziwnego sojusznika: COVID-19. Pandemia postawiła nasze społeczeństwa w trudnej sytuacji, pogrążając je w koszmarnym chaosie i wstrząsając naszymi gospodarkami. Wymagało to planów odbudowy gospodarczej i społecznej, które zakładają dekarbonizację naszych gospodarek poprzez stymulowanie inwestycji w zieloną energię. Przykładami są plany odbudowy gospodarczej Unii Europejskiej i Stanów Zjednoczonych, które mają na celu mobilizację miliardów dolarów na tego rodzaju inwestycje, aby uczynić zieloną gospodarkę dźwignią zmian w kierunku dekarbonizacji i odbudowy struktury produkcyjnej.

Ale nic z tego nie mogłoby się rozwinąć bez sprzyjającego i zyskownego kontekstu technologicznego. Technologia walki ze zmianami klimatu nie jest nierozwinięta ani nieopłacalna, jest już wdrożona i w 100% opłacalna. Niezależnie od tego, czy mówimy o technologii fotowoltaicznej, energii wiatrowej, przesyle i dystrybucji energii elektrycznej, czy akumulatorach energii elektrycznej, wszystkie one są co najmniej rentowne. Do tego stopnia, że ​​rentowność energii wiatrowej i fotowoltaicznej wyparła paliwa kopalne jako główne źródło produkcji energii elektrycznej w większości regionów świata. Wymaga to gruntownej modernizacji naszej sieci elektroenergetycznej, aby przygotować ją na większą, wielopunktową penetrację odnawialnych źródeł energii. Co więcej, nie możemy zapominać o sektorze pojazdów elektrycznych, który, choć nie osiągnął jeszcze pozycji globalnego lidera na rynku, wkroczył na scenę i ma szansę przejąć inicjatywę w sprzedaży pod koniec tej dekady dzięki branży, która porzuciła wszelkie wątpliwości i zaczyna zdecydowanie angażować się w transport poprzez i dla dekarbonizacji energii.

Zielony Ład dla Europy: kontynentalny konsensus w sprawie dekarbonizacji

W grudniu ubiegłego roku Ursula von der Leyen, przewodnicząca Komisji Europejskiej, przedstawiła ambitny plan, który ma na celu uczynienie Europy pierwszym kontynentem neutralnym klimatycznie do 2050 roku. Plan ten, zwany Europejskim Zielonym Ładem, wyznacza rok 2030 jako „cel pośredni”, do którego emisje będą musiały zostać zmniejszone o co najmniej 55% w porównaniu z pomiarami emisji w Unii Europejskiej w 1990 roku.

Mapa drogowa wyznacza następujące cele: osiągnięcie neutralności klimatycznej na kontynencie europejskim do 2050 r. poprzezdekarbonizacja energii(produkcja i zużycie energii odpowiadają za ponad 75% emisji gazów cieplarnianych w UE); renowacja budynków, pomagająca w zmniejszeniu rachunków za energię i jej zużycia (40% zużycia energii przez obywateli UE przypada na budynki); pomoc europejskiemu przemysłowi w staniu się światowym liderem w tzw. zielonej gospodarce (obecnie wykorzystanie materiałów pochodzących z recyklingu w przemyśle wynosi zaledwie 12%, a przemysł odpowiada za 20% całkowitych emisji w UE); oraz wspieranie zrównoważonej mobilności poprzez czystszy, tańszy i zdrowszy system transportu publicznego i prywatnego